Nhà ở xã hội Tp HCM nên để cho các tổ chức công của Nhà nước làm và tập trung vào hỗ trợ những đối tượng khó khăn thực sự, thay vì đổ dồn lợi ích cho chủ đầu tư.
Tách rời vai trò của ngân hàng thương mại
Vấn đề phát triển nhà ở là một trong những chính sách quan trọng của nhiều quốc gia. Tại Việt Nam, “Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” đã thể hiện rõ, phát triển nhà ở là trách nhiệm của Nhà nước, của xã hội và của người dân. Vì vậy, Chính phủ chủ trương phát triển nhà ở thương mại và nhà ở xã hội (NOXH) để đáp ứng nhu cầu của các đối tượng. Trong đó, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách thúc đẩy thị trường nhà ở phát triển, đồng thời có chính sách hỗ trợ về nhà ở cho các đối tượng chính sách xã hội, người có thu nhập thấp và người nghèo gặp khó khăn về nhà ở
Thực hiện chính sách cho vay mua nhà ở xã hội Tp HCM
Vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến cho Thông tư 25/2015/TT-NHNN hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội Tp HCM theo hướng loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội.
Theo NHNN, Luật Nhà ở quy định, các chính sách hỗ trợ tại Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) để mua, thuê mua nhà ở xã hội, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở. Trong khi đó, các ngân hàng thương mại được chỉ định chỉ hỗ trợ khách vay để xây mới, cải tạo, sửa nhà để ở mà không có chính sách hỗ trợ để mua, thuê mua nhà ở xã hội.
Trên thực tế, hiện nay, cùng với Ngân hàng CSXH, một số ngân hàng thương mại khác cũng được NHNN chỉ định cho vay ưu đãi nhà ở xã hội gồm: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (Vietinbank), Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV),… Mỗi năm, Nhà nước cấp 50% vốn cho Ngân hàng CSXH và huy động thêm 50% từ các kênh khác nhau để hỗ trợ cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội, theo quy định của Luật Nhà ở. Còn các ngân hàng thương mại tự huy động 100% vốn để cho vay và được cấp bù một phần lãi suất.
Nếu theo dự thảo mới của NHNN, từ nay sẽ chỉ có những người vay vốn để đầu tư, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở xã hội mới nhận được hỗ trợ từ các ngân hàng thương mại. Điều này khiến nhiều người lo lắng về cơ hội vay vốn ưu đãi để mua nhà của người thu nhập thấp ngày càng khó và sẽ dần bị thu hẹp.
Về vấn đề này, ông Đinh Thế Hiển, Chuyên gia kinh tế cho rằng, các chính sách về NOXH thay đổi theo từng mục tiêu, chương trình an sinh mà không theo luật tài chính. Nên đã đến lúc tách riêng hệ thống ngân hàng thương mại ra khỏi chính sách hỗ trợ NOXH. Cụ thể, Chính phủ vẫn tiếp tục duy trì gói cho vay ưu đãi đối với chương trình NOXH, nhưng nên rút ngân hàng thương mại ra khỏi chương trình cho vay mua, thuê mua NOXH. Nếu cho vay mua, thuê mua NOXH thì tập trung vào ngân hàng CSXH hoặc quỹ phát triển nhà.
“Ngân hàng thương mại cổ phần kinh doanh vốn theo cơ chế thị trường, nên khi cho vay lãi suất ưu đãi, sau đó nhà nước cũng phải bù lãi suất lại. Việc này nên để cho các ngân hàng nhà nước lo”, ông Hiển nói.
Triển khai gói vay mua nhà ở xã hội
Theo thống kê, gói vay mua nhà gói 30.000 tỷ đồng được bắt đầu triển khai từ ngày 1/6/2013 và kết thúc vào cuối năm 2016. Tính đến hết tháng 11/2016, chương trình đã giải ngân được 29.239 tỷ đồng, với tổng dư nợ là 24.166 tỷ đồng. Các ngân hàng đã giải ngân lũy kế đối với nhóm khách hàng cá nhân (khách hàng có nhu cầu mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, mua và thuê nhà ở thương mại chuyển đổi công năng, đầu tư cải tạo, xây dựng nhà ở của mình) là 23.845 tỷ đồng, đạt 92,5% cam kết cho vay (25.789 tỷ đồng), tổng dư nợ đạt 20.650 tỷ đồng.
Sau khi gói vay xây nhà gói 30 nghìn tỷ kết thúc từ năm 2016, Chính phủ đã triển khai một số gói vay mua nhà ở xã hội khác dành cho người thu nhập thấp với tổng vốn thấp hơn nhiều.
Điển hình như gói vay mua nhà 1000 tỷ năm 2018 của Ngân hàng CSXH và gói vay 1326 tỷ năm 2019 hiện đang triển khai.
Tính đến 31/12/2018, gói vay mua nhà 1000 tỷ đồng của Ngân hàng CSXH đã thực hiện cho vay, với dư nợ đạt 905 tỷ đồng. Năm nay chương trình cho vay nhà ở xã hội được ngân sách nhà nước bố trí cho Ngân hàng CSXH số vốn 663 tỷ đồng, 50% còn lại do Ngân hàng CSXH tự huy động được, do đó tổng nguồn vốn cho vay của chương trình là 1.326 tỷ đồng.
